Chip ARM là gì? Chip X86 là gì? Cuộc chiến kiến trúc CPU năm 2025 giữa ARM và X86

Kiến trúc ARM nổi bật trong lĩnh vực điện thoại thông minh còn kiến trúc X86 vẫn thống trị trong lĩnh vực máy tính, pc, máy chủ...

Cùng Nam Á tìm hiểu kiến trúc chip ARM và chip X86 là gì và đánh giá xem kiến trúc chip nào đủ mạnh để thống trị năm 2025.

Chip ARM là gì?

CPU ARM là một loại bộ xử lý (vi xử lý trung tâm – Central Processing Unit) dựa trên kiến trúc ARM (Advanced RISC Machine). Đây là một kiến trúc rất phổ biến trong các thiết bị di động, thiết bị nhúng, và máy tính tiết kiệm điện.

Đặc điểm nổi bật của CPU ARM

Tính năng	Mô tả
✅ Tiết kiệm điện năng	CPU ARM tiêu tốn rất ít điện năng – lý tưởng cho smartphone, tablet.
✅ Nhỏ gọn	Thiết kế đơn giản, chiếm ít diện tích silicon hơn so với chip Intel/AMD truyền thống.
✅ Hiệu năng ổn định	Đủ mạnh để chạy các hệ điều hành và ứng dụng hàng ngày.
✅ Kiến trúc RISC	Tức là "Reduced Instruction Set Computing" – tập lệnh đơn giản, dễ tối ưu hóa.
✅ Không cần quạt tản nhiệt (thường)	Vì chạy mát nên không cần tản nhiệt lớn như PC.

CPU ARM dùng ở đâu?
Điện thoại thông minh: như chip Snapdragon, Exynos, MediaTek, Apple A-series
Tablet và laptop: như Apple M1, M2, M3 (cũng là ARM), Microsoft Surface.
Thiết bị IoT & nhúng: Raspberry Pi, smart TV, camera, router…
Máy chủ ARM: Ngày nay cũng có CPU ARM mạnh mẽ dùng cho server (như AWS Graviton).

Chip X86 là gì?

CPU x86 là bộ vi xử lý dựa trên kiến trúc x86 – một kiến trúc được phát triển bởi Intel từ những năm 1978, bắt đầu với dòng chip Intel 8086 (nên mới có tên là "x86").

Ngày nay, các CPU x86 chủ yếu do Intel và AMD sản xuất, và được sử dụng trong máy tính để bàn, laptop, máy chủ, và cả gaming PC.

Đặc điểm của CPU x86

Tính năng	Mô tả
✅ Hiệu năng cao	Thường mạnh hơn ARM trong các tác vụ nặng (chơi game, render video, lập trình phức tạp...).
✅ Tương thích phần mềm tốt	Gần như toàn bộ phần mềm Windows, game, và ứng dụng máy tính đều viết cho kiến trúc này.
❌ Tốn điện	Do kiến trúc phức tạp hơn (CISC), x86 thường tiêu thụ nhiều năng lượng hơn ARM.
❌ Nóng hơn, cần tản nhiệt	Nhiều CPU x86 cần quạt tản nhiệt, thậm chí cả hệ thống tản nhiệt nước nếu hiệu năng cao.

CPU x86 dùng ở đâu?

Máy tính để bàn (Desktop PC): Từ máy tính văn phòng đến PC gaming cấu hình cao, phần lớn dùng CPU Intel (Core i3/i5/i7/i9) hoặc AMD (Ryzen 3/5/7/9).
Laptop và Ultrabook: Rất nhiều laptop vẫn dùng CPU x86 Intel Core i5/i7/i9 và AMD Ryzen 5/7/9
PC Gaming & Gaming Console: Các CPU x86 (nhất là dòng Intel K-series và AMD Ryzen X-series) là "chân ái" cho game thủ.
Máy chủ và trung tâm dữ liệu (Server, Data Center): được sủ dụng cho Web server, Cloud computing (Google Cloud, Azure, nhiều phần của AWS), Cơ sở dữ liệu lớn, Máy ảo (VM)

Cuộc chiến kiến trúc CPU: ARM vs x86

x86 (Intel/AMD) thống trị thế giới máy tính truyền thống.
ARM (Apple, Qualcomm, v.v.) đang "lật kèo" với sự tiết kiệm điện, hiệu năng tốt và sự bùng nổ trên thiết bị di động và laptop hiện đại.

Kiến trúc x86 (Intel & AMD)

Thống trị máy tính từ... những năm 80.
Rất mạnh trong các tác vụ nặng: chơi game, dựng phim, lập trình chuyên sâu...
Tuy nhiên: nóng, tốn điện, cồng kềnh, khó tối ưu cho thiết bị di động.

Kiến trúc ARM (Apple, Qualcomm, MediaTek, Samsung...)

Trước đây chỉ là “chip điện thoại”.
Giờ đã bước lên sân chơi laptop & máy chủ (Apple M1/M2/M3, chip ARM cho server...).
Ưu điểm: gọn nhẹ, tiết kiệm điện, chạy mát, vẫn rất mạnh.

Giai đoạn cao trào: Sự trỗi dậy của ARM

Apple "phát nổ" với ARM:

Năm 2020, Apple bỏ Intel x86, chuyển MacBook sang Apple Silicon (ARM).
Apple M1, M2, M3 mạnh mẽ, pin trâu, không quạt ồn ào → Gây địa chấn toàn ngành.

ARM tiến vào máy chủ:

AWS (Amazon Web Services) đang dùng chip ARM Graviton cho hệ thống server lớn.
Lý do? Rẻ hơn, mát hơn, hiệu năng ổn định.

Intel & AMD phản công

Intel cố gắng giảm tiêu thụ điện, ra mắt kiến trúc hybrid (hiệu năng + tiết kiệm).
AMD ngày càng được ưa chuộng nhờ dòng Ryzen cực mạnh và hiệu quả.
Windows on ARM vẫn chưa hoàn toàn “ổn định” – là điểm yếu của phe ARM trên máy tính cá nhân (dù đang cải thiện).

Tương lai sẽ thế nào?

Dự đoán	Ý nghĩa
🔄 Laptop có thể dần chuyển sang ARM (Apple đã làm)	Mỏng, nhẹ, pin trâu, vẫn mạnh
🖥️ Desktop và Gaming PC vẫn giữ x86	Vì cần hiệu năng "khủng", nhiều app/game chưa hỗ trợ ARM
☁️ Server bắt đầu có sự chia sẻ: x86 + ARM	Tùy vào nhu cầu tiết kiệm điện hay hiệu năng
🧠 AI & Edge computing	ARM và RISC-V sẽ phát triển mạnh vì tối ưu hiệu năng/điện

Kết luận nhanh:

So sánh	X86	ARM
Hiệu năng thô	✅ Mạnh hơn (hiện tại)	✅ Đang bắt kịp
Tối ưu pin	❌ Kém hơn	✅ Vượt trội
Phần mềm hỗ trợ	✅ Rất rộng	❌ Đang cải thiện
Ứng dụng	PC, gaming, workstation	Mobile, laptop hiện đại, thiết bị IoT